Przymiotniki dzierżawcze (aggettivi possessivi) mają za zadanie określić przynależność jakiegoś rzeczownika, a więc wskazują czyj jest dany przedmiot, członek rodziny, zwierzę itd. Podlegają dokładnie tym samym zasadom, co wszystkie inne przymiotniki, a więc ich końcówka dopasowuje się do rodzaju i liczby rzeczownika „posiadanego”.
| SINGOLARE | PLURALE | ||
| maschile | femminile | maschile | femminile |
| il mio cane | la mia borsa | i miei cani | le mie borse |
| il tuo cane | la tua borsa | i tuoi cani | le tue borse |
| il suo cane | la sua borsa | i suoi cani | le sue borse |
| il nostro cane | la nostra borsa | i nostri cani | le nostre borse |
| il vostro cane | la vostra borsa | i vostri cani | le vostre borse |
| il loro cane | la loro borsa | i loro cani | le loro borse |
Przy nauce przymiotników dzierżawczych na samym początku ważne jest zapamiętać, że:
- Forma suo/sua/suoi/sue może oznaczać zarówno “jego”, jak i „jej”, dlatego że końcówka przymiotnika odnosi się do rzeczy posiadanej, a nie do posiadacza. Dlatego na przykład w wypowiedzi: „Il suo orologio è costoso” nie można stwierdzić na podstawie tego pojedynczego zdania, czyj zegarek jest drogi: czy jego, czy jej. Żeby uniknąć nieporozumień możemy doprecyzować przynależność za pomocą przyimka „di”: „L’orologio di Sara è costoso”.
- Forma loro jest jedyną, która nie zmienia się w zależności od liczby i rodzaju, a więc kiedy jakiś przedmiot jest „ich”, użyjemy niezmiennie „loro”, nieważne czy będzie chodziło o samochód, czy o książki: „La loro macchina è rotta” (ich samochód jest zepsuty), „I loro libri sono interessanti” (ich książki są interesujące).
Przymiotniki dzierżawcze z członkami rodziny
Dodatkowo przymiotniki dzierżawcze kierują się pewnymi regułami w połączeniu z członkami rodziny: w niektórych przypadkach rodzajnik jest bowiem pomijany, a w innych występuje normalnie, tak jak przy każdym innym rzeczowniku.
Rodzajnik pomijamy, jeśli:
- Przymiotnik dzierżawczy występuje przed członkiem rodziny w liczbie pojedynczej, np.: „mia madre è una brava cuoca” (moja mama jest dobrą kucharką), „tua sorella si comporta male” (twoja siostra źle się zachowuje), „nostro zio ha 53 anni” (nasz wujek ma 53 lata);
Rodzajnik stosujemy:
- Przy rzeczowniku oznaczającym pokrewieństwo w liczbie mnogiej, np.: „i miei genitori sono fantastici” (moi rodzice są fantastyczni), „i suoi fratelli vanno a scuola” (jego/jej bracia chodzą do szkoły);
- Przy słówku „loro” (ich), nieważne czy chodzi tu o członka rodziny w liczbie pojedynczej czy w liczbie mnogiej, np.: „la loro zia è molto gentile” (ich ciocia jest bardzo miła), „i loro zii ballano bene” (ich wujkowie dobrze tańczą);
- Jeśli członek rodziny, nawet w liczbie pojedynczej, ma jakieś dodatkowe określenie, np.: „la mia cara sorella mi ha comprato un vestito” (moja droga siostra kupiła mi sukienkę), „quanti anni ha il tuo fratello minore?” (ile lat ma twój młodszy brat?);
- Przy używaniu zdrobnień wobec osób spokrewnionych, np.: „il mio nipotino è un bravo ragazzo” (mój wnuczuś jest zdolnym chłopcem), „oggi la mia mamma e il mio papà mi accompagnano alla stazione” (dziś moja mama/mamusia i tata/tatuś odwiozą mnie na stację), „come si chiama il tuo fratellino?” (jak ma na imię twój braciszek?). W praktyce jednak zasada ta jest stosowana przede wszystkim w oficjalnych środkach przekazu, takich jak telewizja, prasa czy literatura. Podczas zwykłych konwersacji na co dzień Włosi i tak przeważnie pomijają rodzajnik przy zdrobnieniach, odnosząc się do zasady, według której przy członku rodziny w liczbie pojedynczej rodzajnika nie ma.
Zaimki dzierżawcze
Zaimki dzierżawcze (pronomi possessivi), podobnie jak przymiotniki dzierżawcze, odmieniają się przez liczbę i rodzaj. Różnica jest jednak taka, że zaimki występują samodzielnie, zastępując użyty wcześniej rzeczownik, stosuje się je zatem, aby nie powtarzać kolejny raz tego samego słowa:
La loro madre lavora in un negozio di abbigliamento, la nostra in un ufficio. – Ich mama pracuje w sklepie odzieżowym, nasza (mama) w biurze.
Sua sorella è più intelligente della mia. – Jego/jej siostra jest inteligentniejsza niż moja.
La vostra casa si trova vicino alla chiesa, la loro invece di fronte all’ospedale. – Wasz dom znajduje się blisko kościoła, ich (dom) natomiast naprzeciwko szpitala.
