ESSERE (być)
AVERE (mieć)
Io ho Noi abbiamo
Tu hai Voi avete
Lui, lei ha Loro hanno
Przykłady zdań z wykorzystaniem czasowników:
Sono polacca, e tu? – Jestem Polką, a ty?
– Di dove sei? – Sono di Varsavia. – Skąd jesteś? Jestem z Warszawy.
Questo gatto è grasso. – Ten kot jest gruby.
Non siamo amici. – Nie jesteśmy przyjaciółmi.
Dove siete? Vi stiamo aspettando! – Gdzie jesteście? Czekamy na was!
Ho tre sorelle che sono molto belle. – Mam trzy siostry, które są piękne.
Non ho niente da dirti. – Nie mam ci nic do powiedzenia.
Hai qualcosa da mangiare? – Masz coś do jedzenia?
Mario ha una nuova macchina. – Mario ma nowy samochód.
Non abbiamo figli, non siamo ancora pronti. – Nie mamy dzieci, nie jesteśmy jeszcze gotowi.
Avete una casa enorme! – Macie olbrzymi dom!
Domani hanno un esame difficile. – Jutro mają trudny egzamin.
Dodatkowo z czasownikami essere i avere występują pewne stałe określenia lub zwroty, które warto zapamiętać, aby wzbogacić słownictwo i wypowiedź. Na przykład:
Essere (być):
Felice – szczęśliwy;
Allegro – radosny;
Triste – smutny;
Sorpreso – zaskoczony;
Arrabbiato – wściekły;
Preoccupato – zmartwiony;
Annoiato – znudzony;
Innamorato di – zakochany w;
Malato – chory;
Stanco – zmęczony;
In ritardo – spóźniony, np. Il treno per Milano è in ritardo di due ore (pociąg do Mediolanu jest opóźniony o dwie godziny);
Di fretta – w pośpiechu, śpieszyć się, np. Scusa, non ho tempo, sono di fretta (przepraszam, nie mam czasu, spieszę się);
A corto di soldi/idee – bez pieniędzy/pomysłów, np. Stasera non andiamo al cinema, siamo a corto di soldi (dziś wieczorem nie idziemy do kina, jesteśmy spłukani/nie mamy pieniędzy);
Stufo di – zmęczony czymś, mieć dosyć czegoś, np. Sono stufo del mio lavoro (mam dosyć swojej pracy).
O ile wyrażenia z essere pokrywają się w większości z tymi polskimi, bo w znacznej mierze dotyczą opisu emocji czy stanów (a zatem łączą się z przymiotnikami), tak wyrażenia z avere są już mniej intuicyjne i w wielu przypadkach tam, gdzie po polsku użylibyśmy przymiotnika, po włoskim avere następuje rzeczownik. Właśnie dlatego trzeba pamiętać, by przy wyrażeniach z essere odmieniać przymiotniki w zależności od rodzaju i osoby (np. io sono arrabbiato – ja jestem zdenerwowany, tu sei arrabbiata – ty jesteś zdenerwowana, noi siamo arrabbiati – my jesteśmy zdenerwowani), a przy avere zostawić rzeczownik bez zmian, niezależnie od tego, kto mówi, np. Io ho fretta, tu hai fretta, lui ha fretta (ja się spieszę, ty się spieszysz, on się spieszy).
Avere (mieć):
Fame – głód (dosłownie: mieć głód, czyli być głodnym);
Sete – pragnienie (mieć pragnienie, być spragnionym);
Fretta – pośpiech (mieć pośpiech, spieszyć się);
Paura – strach (mieć stracha, bać się), np. Ho paura dei ragni (boję się pająków);
Freddo/caldo – zimno/ciepło (komuś jest zimno lub ciepło), np. Ci sono dieci gradi sotto zero, ho freddo (jest dziesięć stopni poniżej zera, jest mi zimno);
Sonno – sen (mieć sen, być śpiącym), np. Abbiamo sonno, andiamo a dormire (jesteśmy śpiący, idziemy spać);
Il raffreddore – przeziębienie (mieć przeziębienie, być przeziębionym);
La febbre – gorączka (mieć gorączkę);
Bisogno – potrzeba (mieć potrzebę, potrzebować czegoś), np. Chiara ha bisogno del nostro aiuto (Chiara potrzebuje naszej pomocy).
