Tryb przypuszczający condizionale composto (passato) ma takie samo zastosowanie jak condizionale semplice, z tym że odnosi się do sytuacji minionych – dzięki niemu wyrażamy zatem pragnienia, porady oraz sytuacje niespełnione w przeszłości.
Tworzy się go za pomocą czasownika essere lub avere (być lub mieć) w trybie condizionale semplice oraz participio passato, czyli imiesłowu biernego czasu przeszłego (mówiąc prościej: formy przeszłej danego czasownika). Ważne jest zatem pamiętać, z którym czasownikiem posiłkowym, avere czy essere, odmienia się główny czasownik wypowiedzi w czasie przeszłym passato prossimo.
Condizionale semplice, a condizionale composto
Rozróżnienie condizionale semplice i condizionale composto na początku może sprawiać kłopoty, ponieważ w języku polskim istnieje tylko jeden tryb przypuszczający i niezależnie od tego, czy odnosimy się do sytuacji teraźniejszej, czy do tej, która już się zdarzyła, używamy zawsze tej samej formy. W języku włoskim natomiast do wyrażania przypuszczeń w czasie przeszłym używa się złożonego trybu przypuszczającego, żeby podkreślić, że dana czynność tyczy się przeszłości, nie można już zatem jej zmienić. Aby lepiej to zrozumieć, tłumacząc zdania na język polski możemy dodawać sobie „był/była” przy formach trybu condizionale composto, np.:
Mangerei un gelato. – Zjadłbym/zjadłabym loda (teraz, w obecnej sytuacji).
Avrei mangiato un gelato. – Zjadłbym/zjadłabym była loda (w przeszłości).
Uscirei volentieri stasera. – Chętnie bym wyszła dziś wieczorem.
Sarei uscita volentieri ieri sera ma dovevo studiare. – Chętnie bym była wyszła wczoraj wieczorem, ale musiałam się uczyć.
Zastosowania condizionale composto:
- Wyrażanie pragnień, chęci, porad związanych z sytuacjami przeszłymi, np.:
Ieri sarei andata in pizzeria ma era chiusa. – Wczoraj poszłabym (była) do pizzerii, ale była zamknięta.
Al tuo posto gli avrei detto la verità, ormai è troppo tardi. – Na twoim miejscu powiedziałabym (była) mu prawdę, teraz jest już za późno.
Mi sarebbe piaciuto studiare arte ma mio padre era contrario e mi ha fatto studiare medicina. – Bardzo bym (była) chciała studiować sztukę, ale mój tata był temu przeciwny i kazał mi studiować medycynę.
- „Przyszłość w przeszłości”, a więc zdania, w których jedna czynność jest wyrażona w czasie przeszłym, a druga w przyszłości, np.:
Hai detto che saresti venuta alla mia festa. – Powiedziałaś, że przyjdziesz na moją imprezę.
Nostro fratello ha promesso che ci avrebbe portato un regalo dal suo viaggio. – Nasz brat obiecał, że przywiezie nam jakiś prezent z podróży.
Eravate sicuri che vi avremmo aiutato. – Byliście pewni, że wam pomożemy.
| Io | Avrei studiato | Sarei andato/a |
| Tu | Avresti studiato | Saresti andato/a |
| Lui/lei | Avrebbe studiato | Sarebbe andato/a |
| Noi | Avremmo studiato | Saremmo andati/e |
| Voi | Avreste studiato | Sareste andati/e |
| Loro | Avrebbero studiato | Sarebbero andati/e |
Przykłady użycia condizionale composto w zdaniach język włoski
L’anno scorso saremmo andati in Sardegna ma non avevamo soldi. – W zeszłym roku pojechalibyśmy (byli) na Sardynię, ale nie mieliśmy pieniędzy.
Da giovane avrei voluto fare la cantante. – Za młodu chciałabym (była) być piosenkarką.
Franco ha chiesto se sarebbero venuti a cena da lui. – Franco zapytał, czy przyszliby na kolację do niego.
Al tuo posto avrei cominciato una dieta mesi fa, ora è arrivata l’estate e tu devi comprare un costume da bagno più grande. – Na twoim miejscu zaczęłabym dietę miesiące temu, teraz nadeszło już lato, a ty musisz kupić większy kostium kąpielowy.
