Avverbi to nieodmienna część mowy, która odpowiada na pytanie „jak?”. Możemy wyróżnić między innymi:
- Przysłówki miejsca
Vicino (a) – blisko (czegoś)
Lontano (da) – daleko (od czegoś)
Su – na górze
Giù – na dole
Sopra – nad
Sotto – pod
Intorno (a) – dookoła
Ovunque/dovunque – wszędzie, dokądkolwiek
Dappertutto – wszędzie
Qui – tu
Lì – tam
Dentro – wewnątrz
Fuori – na zewnątrz
Dietro – za, z tyłu
Davanti (a) – przed (czymś)
Accanto (a) – blisko (czegoś)
Di fronte (a) – naprzeciwko (czegoś)
La farmacia si trova di fronte all’ospedale. – Apteka znajduje się naprzeciwko szpitala.
Aspetta fuori! – Poczekaj na zewnątrz.
Guardati intorno, cosa vedi? – Rozejrzyj się dookoła, co widzisz?
Il nostro sospettato potrebbe essere ovunque. – Nasz podejrzany mógłby być wszędzie.
- Przysłówki czasu oraz częstotliwości, np.:
Presto – wcześnie
Tardi – późno
Spesso – często
Raramente – rzadko
Sempre – zawsze
Mai – nigdy
Occasionalmente – okazjonalnie
Costantemente – stale, ciągle
Regolarmente – regularnie
Adesso/ora – teraz
Dopo – potem
Di nuovo – znowu, ponownie
Prima di – przed (zrobieniem czegoś)
Ultimamente/recentemente – ostatnio
Subito – natychmiast, od razu
Oggi – dziś
Domani – jutro
Ieri – wczoraj
Poi – później
Puntualmente – punktualnie
Oggi mi sono svegliata presto. – Dziś wcześnie się obudziłam.
Pensiamo spesso alla nostra famiglia. – Często myślimy o naszej rodzinie.
Vieni qui subito! – Przyjdź tutaj natychmiast!
Non siete mai stati in Italia. – Nigdy nie byliście we Włoszech.
- Przysłówki sposobu, np.:
Bene – dobrze
Male – źle
Velocemente – szybko
Lentamente – wolno
Allegramente – radośnie
Gentilmente – miło
Felicemente – szczęśliwie
Cautamente – ostrożnie
Certamente – z pewnością
Silenziosamente – cicho
Volentieri – chętnie
Parli bene l’italiano, dove l’hai imparato? – Dobrze mówisz po włosku, gdzie się go nauczyłeś?
Siamo felicemente sposati da diciannove anni. – Jesteśmy szczęśliwym małżeństwem od 19 lat.
Cammina lentamente, senza fretta. – Idź powoli, bez pośpiechu.
Oggi si sentono male, devono rimanere a casa. – Dziś czują się źle, muszą zostać w domu.
- Przysłówki ilości oraz natężenia, np.:
Molto – bardzo
Poco – mało
Più – więcej
Meno – mniej
Abbastanza – wystarczająco
Sufficientemente – wystarczająco, dostatecznie
Troppo – za dużo, zbyt
Tanto – bardzo, wiele
Parecchio – sporo
Mi piacciono molto le tue nuove scarpe! – Bardzo mi się podobają twoje nowe buty.
Sei stata abbastanza chiara al riguardo. – Byłaś wystarczająco jasna, jeśli o to chodzi.
Più ti ascolto, meno capisco. – Im więcej cię słucham, tym mniej rozumiem.
Abbiamo mangiato troppo, siamo pieni. – Zjedliśmy za dużo, jesteśmy pełni.
- Przysłówki wątpliwości, np.:
Forse/magari – być może
Probabilmente – prawdopodobnie
Eventualmente – ewentualnie, potencjalnie
Forse non dovrei andarci, non ho voglia. – Być może nie powinnam tam iść, nie mam ochoty.
Questo fine settimana probabilmente andremo al mare, ovviamente se non pioverà. – W ten weekend prawdopodobnie pojedziemy nad morze, oczywiście jeśli nie będzie padać.
Questa casa è perfetta per una coppia, eventualmente anche una coppia con un bambino. – Ten dom jest idealny dla pary, ewentuanie również dla pary z dzieckiem.
Jak tworzy się przysłówek w języku włoskim?
Przysłówki najczęściej tworzy się poprzez dodanie do przymiotnika przyrostka „-mente”.
- Jeśli przymiotnik jest zakończony na „-o”, przekształcamy go na wersję żeńską i dopiero od niej tworzymy przysłówek, np.:
Ovvio (oczywisty) → ovvia (oczywista) → ovviamente (oczywiście)
Lento (wolny) → lenta (wolna) → lentamente (powoli)
Sicuro (pewny) → sicura (pewna) → sicuramente (z pewnością, na pewno)
- Jeśli w liczbie pojedynczej przymiotnik jest zakończony na „-e” (forma żeńska lub męska), zostawiamy końcówkę bez zmian, np.:
Veloce (szybki/szybka) → velocemente (szybko)
Cortese (uprzejmy) → cortesemente (uprzejmie)
- Przymiotniki zakończone na „-le” oraz „-re” tracą literkę „e”, np.:
Gentile (miły/miła) → gentilmente (miło, uprzejmie)
Probabile (prawdopodobny) → probabilmente (prawdopodobnie)
Regolare (regularny) → regolarmente (regularnie)
Mensile (miesięczny) → mensilmente (miesięcznie)
- Niektóre przysłówki nie mają końcówki „-mente” i tworzą się nieregularnie, np.:
Buono (dobry) → bene
Cattivo (zły) → male (źle)
Należy również pamiętać o tym, że niektóre przymiotniki mogą być używane zamiennie z przysłówkami, mając nadal to samo znaczenie. Do takich przymiotników należy na przykład:
Veloce (szybki, szybko)
Forte (głośny, głośno)
Non guidare troppo veloce/velocemente. – Nie prowadź auta za szybko.
Parla forte/fortemente, il nonno è sordo. – Mów głośno, dziadek jest głuchy.
Miejsce przysłówka w zdaniu język włoski
Jeśli chodzi o miejsce przysłówka w zdaniu, najczęściej występuje on po czasowniku lub przed przymiotnikiem oraz innym przysłówkiem, którym towarzyszy. Np.:
Marco e io ci telefoniamo spesso. – Marek i ja często do siebie dzwonimy.
Conoscete bene l’Italia? – Znacie dobrze Włochy?
Gli italiani guidano incautamente. – Włosi jeżdżą nieostrożnie.
Sei stato molto gentile. – Byłeś bardzo miły.
Il tuo capo è più arrogante del mio. – Twój szef jest bardziej arogancki niż mój.
Ce la caviamo abbastanza bene con il computer. – Dajemy sobie całkiem nieźle radę z komputerem.
